دکتر محسن بیگلری نماینده مردم سقز و بانه در این نشست ضمن تشکر و قدردانی از برگزاری بانیان چنین برنامه فرهنگی ارزشمند و موثری برای شناساندن تاریخ و تمدن این دیار در سطح ملی و بین المللی، عنوان کرد؛ با جدیت از چنین برنامه های فرهنگی حمایت و باید تلاش نمود که بیش از بیش سقز؛ به عنوان نگین تاریخ و فرهنگ کردستان، به جایگاه واقعی خود رساند.
🔸در این نشست دکتر صالح امین پور در سخنرانی خود با عنوان «تاریخ گمشده سقز» گفت: کمبود منابع علمی و تاریخی در مورد سقز، ضعف کاوش ها و آثار باستانی شناسی موجود و… را از مشکلات تدوین تاریخ سقز دانست.این استاد تاریخ افزود: در سقز بیش از ۴ هزار سال تاریخ گمشده داریم. سقز قبل از مادها، پایتخت تمدن مانایی بوده، سکونت در شهر سقز بیش از ۴ هزار سال قدمت دارد.وی خواستار اهتمام شهرداری و نهادهای مرتبط جهت حفظ قبرستان قدیمی میدان مکریان با قدمت بیش از ۴ هزار سال و تپه کوشکله با بیش از هزار سال قدمت شد، آثار و اشیای قدیمی زیویه نشان از تمدن و سطح بالایی در هزاره پیش از میلاد در سقز می باشد.دکتر امین پور با اشاره به منابع مختلف تاریخی، گفت: «به‌رزه» یکی از مناطق شهرستان سقز بوده، این منطقه که در منابع تاریخی قدیمی به آن اشاره شده قبل از اسلام مرکز تمدن بوده و بعد از ورود اسلام هم در آن سیستم های حکومتی و قضایی ایجاد شد.
🔸دکتر شهباز محسنی هم با عنوان «وقایع نگاری در سقز یا محوریت کتاب وحشت در سقز» سخنرانی نمود و این کتاب را، که خود وی مصحح آن بوده، منبعی قابل اتکا در حوزه تاریخ و وقایع نگاری خواند.وقایع سقز و اطراف، دیدگاه نویسنده کتاب به تحولات و شخصیت های برجسته کورد از جمله سمکو و مقامات حکومتی از مواردی بود که به تبیین آن پرداخت.
🔸در ادامه دکتر صباح حسینی بحثی پیرامون «مشاهیر در سقز قبل از قاجار» ارائه داد.وی به نبود کتاب مرجع در حوزه شناخت بزرگان، ادبا و شعرای سقز اشاره کرد و خواستار اهتمام جدی برای تدوین این بخش از تاریخ سقزشد.این پژوهشگر حوزه تاریخ گفت: حجره های آموزشی و اسناد دست نویس در مورد سقز و برخی از روستاها، دارای قدمت بیش از ۵۰۰ سال بوده، اما متاسفانه اسناد قدیمی تر در دست نیست.وی گله مند شد که برخی داستان سرایی ها و نگاه های معنوی باعث شده که شخصیت علمی و اجتماعی علمای بزرگ و طراز اول از جمله صوفی مصطفی، شیخ حسن الکوردی، شیخ نقشبندی و…. ناشناخته بمانند.
🔸سپس حیدر لطفی نیا سخنرانی خود را با عنوان «بیت داستان های عامیانه سقز» ارائه نمود.این پژوهشگر حوزه مردم شناسی و ادبیات شفاهی گفت: شهرستان سقز دارای بیت داستان ها و ادبیات شفاهی غنی است که زمینه تحقیق و تولید آثار متعددی دارد.
🔸در این نشست همچنین هه‌ژان بابامیری در مورد انجمن سقزشناسی و اهداف آن سخنرانی کرد و دکتر محمد امینیان مدیر پایگاه میراث فرهنگی تخت سلیمان نیز با معرفی برخی آثار و بناهای تاریخی سقز و تشریح روند تاریخی معماری و شهرسازی سقز در طول تاریخ، خواستار ساماندهی و بازسازی گنبد اردلان شد.
– پخش چند کلیپ، سخنرانی محمد صدیقی در مورد حمام حاج صالح، اجرای آهنگ سقز توسط استاد بهنام طاهری و…. بخش دیگر برنامه های این مراسم بود.
اولین سمینار سقزشناسی توسط شورای شهر و شهرداری سقز با همکاری دانشگاه پیام نور برگزار شد.
